Ongewenste omgangsvormen op de werkplek zijn divers en kunnen grote invloed hebben op de werksfeer en het welzijn van medewerkers. Het is des te belangrijker om goed te weten en te communiceren wat ongewenste omgangsvormen zijn. Het onderwerp vaker te belichten en ook voor een vertrouwenspersoon is het van belang dat je goed communiceert waar het personeel van organisaties je voor kunnen bereiken.
Dit zijn de 4 ongewenste omgangsvormen die de werkplek sociaal onveilig kunnen maken:
1. Discriminatie
Het maken van ongerechtvaardigd onderscheid tussen mensen op basis van bepaalde kenmerken.
-
Werving en selectie: Discriminatie kan plaatsvinden tijdens het wervings- en selectieproces, waarbij kandidaten worden beoordeeld op basis van criteria die niet relevant zijn voor de functie, zoals ras, geslacht of leeftijd. Dit kan resulteren in het uitsluiten van gekwalificeerde kandidaten en het bevoorrechten van anderen op basis van vooroordelen.
-
Beloning en promotie: Discriminatie kan ook optreden bij belonings- en promotiebeslissingen, waarbij bepaalde werknemers mogelijk worden achtergesteld vanwege hun achtergrond, geslacht of andere kenmerken. Dit kan leiden tot ongelijke beloning en gebrek aan loopbaanontwikkelingsmogelijkheden voor bepaalde groepen werknemers.
-
Werkomgeving: Discriminatie kan de werkomgeving vergiftigen door het creëren van een sfeer van vijandigheid, ongelijkheid en onrechtvaardigheid. Dit kan zich uiten in ongepaste opmerkingen, pesterijen of uitsluiting van bepaalde werknemers op basis van hun achtergrond.
-
Toegang tot opleiding en ontwikkeling: Sommige werknemers kunnen worden gediscrimineerd als het gaat om toegang tot opleidings- en ontwikkelingsmogelijkheden binnen de organisatie. Dit kan resulteren in een kloof in vaardigheden en kansen tussen verschillende werknemersgroepen.
-
Beëindiging van dienstverband: Discriminatie kan ook plaatsvinden bij de beëindiging van het dienstverband, waarbij werknemers mogelijk worden ontslagen of anderszins benadeeld vanwege discriminerende redenen, zoals zwangerschap, handicap of lidmaatschap van een bepaalde etnische groep.
2. (Seksuele) Intimidatie
Gedrag waardoor iemand zich bedreigd kan voelen. Je kunt zowel lichamelijk als psychisch geïntimideerd worden en dit kan gepaard gaan met ongepaste seksuele opmerkingen of ongewenste aanrakingen.
-
Verbale intimidatie: Dit omvat het maken van seksueel getinte opmerkingen, grappen, of beledigende taal over iemands geslacht, seksualiteit, of fysieke verschijning. Dit kan zowel mondeling als schriftelijk gebeuren, zoals via e-mails, telefoongesprekken, of berichten op sociale media.
-
Non-verbale intimidatie: Dit omvat ongepaste gebaren, suggestieve blikken, of ander lichamelijk gedrag dat bedreigend of vernederend kan zijn voor de ontvanger. Bijvoorbeeld langdurig staren, ongepaste aanrakingen, of suggestieve bewegingen.
-
Fysieke intimidatie: Dit omvat elke vorm van ongewenste fysieke aanraking of agressie, zoals het ongepast aanraken, knijpen, duwen, of zelfs seksuele aanranding of verkrachting.
-
Quid pro quo intimidatie: Dit is een vorm van intimidatie waarbij gunsten of voordelen worden beloofd of geëist in ruil voor seksuele gunsten. Bijvoorbeeld een leidinggevende die een werknemer belooft een promotie te geven in ruil voor seksuele gunsten, of dreigt met negatieve gevolgen als de werknemer niet ingaat op seksuele avances.
-
Hostile work environment intimidatie: Dit type intimidatie ontstaat wanneer de werkomgeving vijandig, intimiderend of onveilig wordt als gevolg van seksueel getinte opmerkingen, gedragingen of situaties. Dit kan onder meer inhouden dat er posters met seksueel expliciet materiaal worden opgehangen, seksueel geladen grappen worden verteld, of het maken van ongewenste seksuele opmerkingen door collega’s.
-
Cyber intimidatie: Met de opkomst van technologie kan intimidatie ook online plaatsvinden, bijvoorbeeld via e-mails, sociale media, of berichtenapps. Dit kan inhouden het sturen van ongewenste seksuele berichten, het verspreiden van geruchten of laster over iemands seksualiteit, of het delen van seksueel expliciet materiaal zonder toestemming.
3. Agressie & Geweld
Agressie en geweld: gedragingen waarbij een werknemer of lid verbaal of fysiek wordt lastiggevallen, bedreigd of aangevallen onder omstandigheden die rechtstreeks verband houden met de organisatie.
-
Fysieke agressie: Dit omvat elke vorm van fysiek geweld, zoals slaan, schoppen, duwen, gooien van voorwerpen, of zelfs het gebruik van wapens. Dit kan plaatsvinden tussen werknemers onderling, of tussen een werknemer en een klant, cliënt of patiënt, afhankelijk van het type werk.
-
Verbale agressie: Dit omvat het gebruik van bedreigingen, scheldwoorden, beledigingen, of andere vormen van verbaal geweld om anderen te intimideren of te manipuleren. Dit kan zich uiten in schreeuwen, vernederende opmerkingen maken, roddelen, of constant bekritiseren.
-
Psychologische agressie: Dit omvat het gedrag dat bedoeld is om anderen emotioneel te manipuleren, te controleren of te ondermijnen. Dit kan zich uiten in pesten, manipulatief gedrag, dreigementen met ontslag, of het verspreiden van geruchten om iemand te beschadigen.
-
Sexuele intimidatie: Dit omvat ongewenste seksuele avances, opmerkingen, aanrakingen of andere vormen van seksueel geladen gedrag dat een vijandige of intimiderende werkomgeving creëert.
-
Cyberagressie: Het versturen van dreigende e-mails, het plaatsen van haatdragende opmerkingen op sociale media, of het verspreiden van lasterlijke berichten.
4. Pesten
Pesten: omvat alle vormen van intimiderend gedrag met een structureel karakter, van één of meer personen gericht tegen een werknemer of lid of groep van werknemers of leden die zich hier niet tegen kan verdedigen.
-
Verbaal pesten: Dit omvat het maken van denigrerende opmerkingen, sarcasme, roddels verspreiden, het maken van beledigende grappen, of het constant bekritiseren van een collega.
-
Non-verbaal pesten: Dit omvat het negeren of uitsluiten van een collega, het geven van minachtende blikken, het rollen met de ogen, of het maken van afwijzende gebaren zoals zuchten of weglopen wanneer de collega spreekt.
-
Fysiek pesten: Hoewel minder vaak voorkomend op de werkplek, kan fysiek pesten zich uiten in het aanraken, duwen, slaan, of ander fysiek geweld tegen een collega.
-
Cyberpesten: Bijvoorbeeld door middel van denigrerende e-mails, lasterlijke berichten op sociale media, of het verspreiden van roddels via elektronische communicatiekanalen.
-
Sociaal pesten: Dit omvat het buitensluiten of isoleren van een collega, het saboteren van zijn of haar werk, het achterhouden van belangrijke informatie, of het niet uitnodigen voor sociale activiteiten binnen de organisatie.
Beleid tegen ongewenste omgangsvormen in 7 stappen:
Het ontwikkelen en implementeren van een beleid tegen ongewenste omgangsvormen, zoals pesten, intimidatie, en discriminatie, is een belangrijke stap voor bedrijven om een veilige en respectvolle werkomgeving te bevorderen. Hier zijn enkele stappen die bedrijven kunnen nemen om een effectief beleid te creëren:
-
Benoem een beleidscommissie: Stel een team samen dat verantwoordelijk is voor het ontwikkelen, implementeren en handhaven van het beleid tegen ongewenste omgangsvormen. Dit team kan bestaan uit HR-personeel, managers, juridisch adviseurs en werknemersvertegenwoordigers.
-
Onderzoek en analyse: Voer een grondige analyse uit van de huidige situatie binnen het bedrijf om de omvang en aard van ongewenste omgangsvormen te begrijpen. Verzamel gegevens over incidenten, voer enquêtes uit onder werknemers en houd interviews om inzicht te krijgen in de behoeften en zorgen van werknemers.
-
Ontwikkel het beleid: Formuleer een duidelijk en beknopt beleid dat expliciet verbiedt dat werknemers zich schuldig maken aan ongewenste omgangsvormen, zoals pesten, intimidatie en discriminatie. Het beleid moet ook de procedure beschrijven voor het melden van incidenten, de consequenties voor overtreders, en de ondersteuning die beschikbaar is voor slachtoffers.
-
Trainingsprogramma’s: Ontwikkel en implementeer trainingsprogramma’s over het beleid tegen ongewenste omgangsvormen voor alle werknemers, inclusief managers en leidinggevenden. De training moet werknemers bewust maken van wat als onacceptabel gedrag wordt beschouwd, hoe ze incidenten kunnen herkennen en melden, en hoe ze respectvolle werkrelaties kunnen bevorderen.
-
Communicatie en bewustmaking: Communiceer duidelijk en regelmatig over het beleid tegen ongewenste omgangsvormen, zowel bij de introductie als op regelmatige basis daarna. Zorg ervoor dat werknemers op de hoogte zijn van hun rechten en verantwoordelijkheden en moedig een cultuur aan waarin respect en inclusie worden bevorderd.
-
Ondersteuning en opvolging: Bied ondersteuning aan werknemers die te maken krijgen met ongewenste omgangsvormen, zoals toegang tot vertrouwelijke meldingskanalen, begeleiding en counseling. Zorg ervoor dat meldingen serieus worden genomen, grondig worden onderzocht en gepast worden afgehandeld.
-
Evaluatie en aanpassing: Evalueer regelmatig de effectiviteit van het beleid tegen ongewenste omgangsvormen en pas het indien nodig aan op basis van feedback van werknemers, incidentgegevens en veranderende wet- en regelgeving.
-
Stel een externe vertrouwenspersoon aan: Benoem een externe vertrouwenspersoon en geef hem/haar de ruimte om preventieve workshops te doen en meer uitleg te geven over de ongewenste omgangsvormen. Zorg voor discussie en het bespreken van grijze gebieden.
